"Ik ben een vurige pleitbezorger van de steden. Ik doe er alles aan om ze op een slimme manier in te richten.” aldus Robert Konieczny in het kader van „Future Builders” – een internationale cyclus van interviews met toonaangevende architecten over de uitdagingen van de moderne architectuur en stedenbouw, die plaats heeft gevonden op 16 september. Robert Konieczny is de oprichter van bureau KWK Promes en winnaar van vele prijzen in de branche in Polen en de wereld (in 2016 is zijn huis Arka in Brenna uitgeroepen tot "Beste huis ter wereld" door het prestigieuze Londense tijdschrift Wallpaper).

Gevraagd naar de toekomst van architectuur en steden deelt een van de meest gelauwerde Poolse architecten zijn visie op onderwerpen als de context van de pandemie, de rol van groenvoorzieningen in de architectuur, het beperken van de CO2-voetafdruk en de ethische kant van de bouw (taken van de architect, investeerder en projectontwikkelaar). Hij heeft zijn standpunten geïllustreerd met uitgebreide materialen van geslaagde realisaties en voorbeelden van praktijken binnen zijn eigen bedrijf.

Hoe kijk je naar beton en groen?

Konieczny waarschuwt Poolse steden voor "betonose" en een te grote rol voor de projectontwikkelaars. Net als vele andere invloedrijke architecten is hij voorstander van goed doordachte groenvoorzieningen binnen een vriendelijke ruimtelijke ordening, zowel buiten als binnen. Ook gaat hij in op het leeglopen van de steden ten gunste van voorsteden en het platteland ten tijde van de pandemie: Hij is van mening dat deze tijd een nieuwe kans biedt om te definiëren waar, hoe en voor wie steden nodig zijn. Hij woont zelf in Katowice en de paar kilometer naar zijn werk probeert hij zelfs 's winters met de fiets af te leggen. De kwestie van gebalanceerd transport en op macroniveau de organisatie van de CO2-voetafdruk is een strijd tussen de controversiële bewering dat "ieder nieuw gebouwd huis er een teveel is" en de verzachtende uitleg dat nieuwbouw gewoon zuiniger moet worden, zowel in bouw als gebruik. Tijdens het gesprek heeft hij ook veel positieve woorden over recycling en renovatie van oude industriële objecten, die na aanpassing van de functie en context een goede rol vervullen in hun omgeving. Dit onderwerp is geïllustreerd met een presentatie van een van de gebouwen uit de rijke portfolio van KWK Promes.

Wat vind je van het "huis voor iedereen"?

Hier verwijst interviewer dr Piotr Żabicki naar het idee van de overheid voor een toegankelijk huis tot 70m² dat tot stand komt na een vereenvoudigd aanvraagproces van vergunningen. Net als de meerderheid van de branche, verwijzend naar het officiële standpunt van de SARP, wijzen beide heren op een reeks zwakke plekken in het programma [bekijk het gesprek via de link] en het feit dat door het gebrek aan actieve architecten – zowel onder de deelnemers aan de aanbestedingen als de besluitvormers – het gevaar dreigt van verdere aantasting van het prachtige Poolse landschap. Als tegenhanger van dat idee geeft de architect zijn visie van jaren terug over het zogenaamde optimale huis, dat tot stand komt met een minimale hoeveelheid bouwmateriaal. Dit ooit verworpen idee is teruggekeerd in het speciale programma OPTIMAAL HUIS, met Robert Konieczny zelf als het gezicht en Aluprof SA als technologische partner.

Is architect een beroep met een missie?

Er moest natuurlijk ook gepraat worden over de maatschappelijke maat van de bevoegdheden van de architectuur en de ethiek die architecten voor ogen dienen te houden. Konieczny heeft gewaarschuwd voor enkele gevaarlijke verschijnselen: teveel tegemoet komen aan de smaak en voorkeuren van de klanten in strijd met de bouwkunst, wat leidt tot het ontstaan van lelijke, niet-functionele gebouwen. Of het uit het oog verliezen van de plaatselijke context van het nieuwe gebouw, dit met betrekking tot "kant-en-klare projecten". Een derde bedreiging waar zowel de interviewer als de gast naar verwijzen is het onderwaarderen van het ontwerp binnen de totale investeringskosten. Zij zijn van mening dat „iedere euro die besteed wordt aan een goede ontwerp zich vertaalt in een veelvoud aan euro's in waarde van het eindresultaat”. Daar kun je het moeilijk mee oneens zijn. Unieke en waardevolle gebouwen onderscheiden zich door hun onderliggende idee en niet door de kwaliteit van het beton, zoals een van de deelnemers het formuleerde op het forum.

De ontmoeting is geëindigd met een oproep aan investeerders en projectontwikkelaars om ingeschakelde bureaus en hun architecten meer tijd te geven aan het ontwikkelen van hun concepten. Anders zal de kwaliteit van de architectuur en het leven in de nieuwe woningbouw niet verbeteren.

Future Builders, het decor voor dit gesprek met Robert Konieczny, is een platform voor discussies over de toekomst van de stedenbouw dat is ontstaan op initiatief van Aluprof SA, marktleider in aluminium schrijnwerk. Er vinden onder meer gesprekken plaats met architecten uit binnen- en buitenland die werken aan de meest progressieve internationale projecten. "Ik ben van mening dat er nog meer van dat soort gesprekken moeten worden gehouden en kan zeer waarderen dat er nu een platform is waarop we onze visies kunnen uitwisselen. Zelf heb ik veel vragen en denk ik over vele kwesties na, en dit soort gesprekken leveren de nodige reflectie op, waar ik tijdens het werk van kan profiteren. Zonder dergelijke discussies komen we niet op een intelligente manier vooruit”, benadrukt Robert Konieczny. Meer informatie over de sprekers en aanmeldingen voor events zijn te vinden op www.future-builders.com.